Bij dit interview heb ik qua vragen niets meer gedaan dan vragen wat ik nog zou willen weten. Anne-Lot heeft daar hele mooie antwoorden op gegeven die nog wat extra informatie geven over het boek en zijn historie.
– Waarom heeft Bali, en dan vooral haar geschiedenis, jouw interesse gewekt?
- Dat kwam door de oud-verzetsman Charles Destree (ik heb dat ook in mijn inleiding geschreven) hij had foto’s van Bali en ik was daar toevallig vlak daarvoor geweest als afsluiting van een reis door Azië. Het trof me extra omdat ik geschiedenis had gestudeerd en hier niets van wist.
– Heeft het je in je onderzoek niet af en toe geduizeld van tegenstrijdigheden?
- Ja zeker, oorlog levert geen zwart wit beelden op, maar juist een ‘messy’ realiteit. Maar dat is ook interessant eraan denk ik, hoe mensen zich gedragen in een oorlogssituatie.
– Zijn er dingen waarvan jij je nog steeds afvraagt of je het juiste en meest eerlijke antwoord heb gekregen? Of zijn al jouw vraagstukken tot volle tevredenheid beantwoord?
- Uiteindelijk blijf je altijd op zoek naar het goede in zoveel kwaad, althans, ik heb dat zelf wel sterk. Het is lastig dat dat soort kaders schuivende panelen blijken te zijn en mensen toch steeds maar mensen blijken te zijn. Tegelijkertijd waren er ook een aantal supermensen aanwezig, en die fascineren mij mateloos. Natuurlijk vraag je je soms af of je ze niet te veel hebt verheerlijkt of anderen teveel als de ‘bad guy’ hebt neergezet. Maar ik denk dat ik daarin toch vrij ontwikkelde ‘antennes’ heb en genoeg materiaal heb gezien om mensen goed te kunnen positioneren.
– Waarom nu juist Bali en niet welk ander land dan ook? Wat is het in Bali dat jouw zo aantrok op het moment dat je besefte alles te willen onderzoeken?
- Het waren die gruwelijke foto’s in combinatie met mijn eigen beeldvorming van het eiland dat daar sterk mee contrasteerde en het gebrek aan kennis over deze geschiedenis, wat ik al via artikelen in kranten en tijdschriften probeerde in te halen. Achterliggend is het zo dat ik al van heel jongs af aan bezig ben geweest met het thema kolonialisme, en ook eigenlijk antropoloog wilde worden in verre landen, dus de interesse was al aanwezig.
– Heb je nog meer ambitie in nog een nieuwe ‘waarheidsstrijd’ als deze?
– Ik ben bang van wel, de fascinatie voor onderdrukking en de mens in opstand, maar ook de reflexen van bovenaf om dat in de kiem te smoren en in de doofpot te stoppen, de onthulling daarvan, dat is wel hetgeen dat mij drijft.
– Heb je dingen ontdekt waarvan je nu weet dat ze zo zijn gebeurd maar eigenlijk nog steeds niet geloofd dat dat mogelijk is?(omdat het te wreed of raar is bijvoorbeeld)
- Zeker, we leven in een wereld waarbij de realiteit deels aan ons zicht wordt onttrokken en dat kan juist voortbestaan omdat veel mensen de waarheid niet zullen of willen geloven, en de boodschappers daarvan kunnen dus makkelijk in diskrediet worden gebracht. Die machtsstructuren waren er toen, maar die zijn er nog steeds.
– Wanneer kwam het besef dat er lezers/interesse voor een boek als deze is?
- Pas toen ik een contract kreeg bij Uitgeverij de Bezige Bij, realiseerde ik mij dat die daar blijkbaar wel van overtuigd waren.
– Welke (bijzondere) reacties heb je op dit boek gekregen?
- Poeh! Dat is een hele moeilijke, want het waren er zoveel. Iemand stuurde me een bedankmail omdat hij nu eindelijk begreep hoe smerig dat kolonialisme in elkaar steekt en ook de goede mensen corrumpeert. Dat is precies wat ik wilde laten zien.
– Ben je nog van plan om een ‘mooi’ boek over Bali te schrijven? Een boek waardoor mensen kunnen zien wat een mooi land het óók is, buiten deze vreselijke geschiedenis om?
- In alle eerlijkheid: nee. Dat is een taak voor anderen. Ik zet mij voort naar de volgende conflicthaard uit het verleden waar de Nederlanders weer een dikke strik omheen hebben gelegd, maar waar natuurlijk nog wel het een en ander over te zeggen valt. Ik denk dat daar toch wel mijn kracht ligt.
– Waarom de ‘puputan Margarana’ op de cover? Geeft dat volgens jou op de beste manier weer wat de lezer gaat lezen?
- Ja, dat schilderij laat zien hoe Balinezen die strijd achteraf hebben vormgegeven, en dat vertelt ons heel wat anders dan een foto met een paar militairen erop. Ook vormt de Puputan Margarana wel een belangrijk climax moment in deze oorlog en in het boek.
– Anne-Lot, is mijn interpretatie van uw boek juist/kloppend of zijn er dingen die ik verkeerd heb benoemt en/of begrepen?
- Nee hoor, heel goed gedaan!Ik wil Anne-Lot ontzettend bedanken voor haar heftige maar o zo verhelderende debuut en haar tijd voor dit interview. Ondanks dat Anne-Lot het veel te druk had (en ongetwijfeld heeft) met tentoonstelling en op te leveren onderzoeken die vorige week zijn uitgekomen, heeft ze namelijk wel de tijd genomen om mijn vragen te beantwoorden.
Heel veel dank voor je interesse en enthousiasme naar Boekenfreaks toe.