Mijn recensie over deze bijzondere gedichtenbundel heb kun je hier vinden. Mocht je meer over Michelle en haar gedichten willen weten lees dan snel dit interview.
*Wel moet ik helaas deze edit erbij zetten;
Een paar dagen nadat ik de antwoorden van Michelle had teruggekregen, was op haar Instagram pagina te lezen dat ze gaat stoppen met LofToeJoe.
Dat maakt dat niet alle antwoorden meer zullen kloppen en misschien in een heel andere context gezien moeten gaan worden.*
– Waarin verschilt jouw gedichtenbundel van alle anderen?
Ik moet toegeven dat ik nog geen andere gedichtenbundels met rouwgedichten heb gelezen, maar ik heb voor mijn bundel alleszins geprobeerd om over alle gevoelens die door je heen gaan wanneer je geconfronteerd wordt met een overlijden een gedicht te schrijven.
Ongetwijfeld ben ik nog gevoelens vergeten, want ik denk dat het niet mogelijk is om echt alle gevoelens die er zijn in één bundel op te nemen, maar van de meest voorkomende zal je wel een gedicht terugvinden in de bundel.
Op die manier hoop ik dat iedereen zichzelf in minstens één gedicht kan herkennen, en op die manier kan voelen dat hij of zij niet alleen is met dat gevoel.
En vooral mag ervaren dat dat gevoel er mag zijn.
– Is jouw verloren tweelingbroertje jouw inspiratie voor jouw prachtige, maar ook intens verdrietige woorden?
Ik denk onbewust dat dat inderdaad zo is.
Het moment waarop ik de bundel schreef wist ik nog niet dat ik een alleen geboren tweeling ben.
Ik ben tijdens het schrijven wel heel diep in mezelf gaan graven om bij alle verschillende gevoelens te komen die door je heen gaan wanneer je iemand verliest.
Ik ben daarvoor gevoelsmatige teruggegaan naar momenten in mijn leven waarop ik belangrijke mensen verloren ben, maar ik ben ook verhalen online gaan lezen van mensen die in rouw waren, om te analyseren welke gevoelens bij hen speelden.
Maar nu ik weet dat ik een alleen geboren tweeling ben, besef ik wel dat het verdriet over dat verlies altijd een deel geweest is van mij. Dus ik ben er zeker van dat dat onbewust wel geholpen heeft om bepaalde gevoelens in mezelf aan te boren, en ook open te staan voor de gevoelens van anderen die in rouw zijn.
– Waar heb jij jouw inspiratie vandaan gehaald omtrent deze gedichten?
Zoals ik al toelichtte in het antwoord op de vorige vraag, ben ik dus in gedachten en gevoelsmatig teruggegaan naar momenten in mijn leven waarop ik iemand verloren ben. Ik heb dan zo goed mogelijk geprobeerd om mij te herinneren hoe dat voelde voor mij, wat er op die momenten door mij heen ging, wat me dan precies zo verdrietig maakte, wat ik nog graag had willen zeggen.
Maar ik heb ook nagedacht over wat ik mis nu ik ouder ben, en die personen al heel lang niet meer in mijn leven zijn.
Want rouw, dat draag je mee voor de rest van je leven. Het verdriet blijft, de rest van je leven wordt er alleen rond verweven. En ik merk dan wel hoe het verandert doorheen de jaren, hoe je andere dingen mist dan toen het verlies nog heel vers was.
Daarnaast heb ik ook de verhalen van andere mensen gelezen die geconfronteerd waren met een verlies. In die verhalen kon ik dan lezen hoe andere mensen verlies ervaren, want uiteraard is mijn manier niet de enige manier, het is voor iedereen anders. Van die gevoelens heb ik de meest voorkomende ook een plekje in de bundel gegeven.
Dus ik heb heel erg vanuit gevoel geschreven, niet te veel nagedacht en vooral rauwe gevoelens op papier gezet.
Later heb ik dan beslist welke gedichten goed genoeg waren om in de bundel op te nemen en welke niet.
– Waarom is er gekozen voor de cover zoals hij nu is?
(Hij is echt prachtig maar ik ben daar gewoon erg benieuwd naar)
Ik had voor het schrijven van de bundel al een troostkaartje gemaakt met die afbeelding en dat kaartje deed het erg goed. Hij sprak mij in alle hoedanigheden dan ook erg aan.
Als kind zocht ik altijd paardenbloemen uit waarvan ik de pluisjes nog weg kan blazen. Ik keek dan graag hoe ze dwarrelen in de wind.
Voor veel mensen blijkt het ook een symbool voor rouw en verlies te zijn, dus ik ging daarmee ook voor die herkenbaarheid.
Hoe de pluisjes zachtjes wegwaaien doet mij een beetje denken aan wat er gebeurt als we sterven, of toch aan wat ik denk dat er gebeurt. Dan waaien we eigenlijk zachtjes naar de hemel, maar echt weg zijn we niet zolang de mensen van wie we gehouden hebben ons niet vergeten.
– In hoeverre helpt jouw gezin je in je teksten?
Het is niet zo dat ze echt suggesties doen voor teksten of met ideeën komen over onderwerpen waarover ik zou kunnen schrijven. Maar wat er gebeurt in het dagelijkse leven, zowel de grote als de kleine dingen, maken bij mij een gevoel los dat dan als inspiratie werkt voor een volgende tekst.
Mijn man die bijvoorbeeld ernstig ziek wordt en in coma raakt, dat laat me ontzettend stilstaan bij hoe snel het allemaal kan gaan, hoe we niets echt in de hand hebben, en hoe erg ik hem zou missen als hij er niet meer zou zijn.
Ik kon toen ook twee weken niet met hem praten, en dan besefte ik ineens hoe vanzelfsprekend dat altijd geweest was en hoe groot de leegte voelde nu dat niet meer kon. Dat zijn dan gevoelens die ik in tekst omzet.
Of mijn kinderen die verdrietig zijn omdat ze hun papa missen, of omdat er op school iets is gebeurd dat ze moeilijk vonden. Dat zijn gevoelens waar ik dan ook iets bij voel, of gevoelens die ik mij herinner als kind ook gehad te hebben. Of gevoelens die ik eigenlijk als volwassene nog altijd heb, maar dan in een andere context.
En ook over die gevoelens schrijf ik dan.
Ik merk heel erg dat ik pas echt vanuit mijn hart iets kan schrijven dat ook echt binnenkomt bij andere mensen wanneer ik het op de een of andere manier zelf heb gevoeld.
– Zijn er ook gedichten bij die je kunt lezen vanuit meerdere soorten “verliezen” van jou?
Ik heb de gedichten niet bewust met de intentie geschreven dat ze moesten passen voor de verschillende soorten verlies die ik zelf in mijn leven ervaren heb, maar als ik ze herlees, merk ik wel dat ze op meerdere ervaringen uit mijn leven van toepassing kunnen zijn.
Ik vind het eigenlijk fijn dat dat erin zit zonder dat ik daar heel bewust moeite voor gedaan heb.
Ik merk ook dat mensen die mijn gedichten lezen er vaak hun eigen verhaal in kunnen herkennen, dat een heel ander verhaal kan zijn dan mijn eigen verhaal.
En dat vind ik net het mooie, dat ze troost geven ongeacht in welke situatie je zit.
Ze zullen niet allemaal op alle soorten verlies van toepassing kunnen zijn, maar ik probeer ze wel zo te schrijven dat het zou kunnen.
Ik kreeg in het verleden al wel eens de opmerking van mensen dat de gedichten te veel voelden alsof ze enkel ging over partnerverlies, en sindsdien probeer ik er wel op te letten dat ik ook gedichten schrijf die voor andere soorten verlies troostend zijn.
Heel eerlijk heb ik, over die laatste opmerking die ze schijnbaar ooit heeft gekregen, nog nooit zo gedacht over de gedichten van Michelle. Voor mij voelt het echt als een allesomvattende teksten die steunen, inspireren en troosten. Ik ben bijvoorbeeld twee honden verloren, dat gevoel evenaart helaas precies wat Michelle in haar gedichten voortbrengt.
Dus ik hoop dus oprecht dat je vooral je eigen pad blijft volgen met betrekking tot je teksten, want als je je laat leiden door meningen van iedereen is er geen Loftoejoe meer over.
– Wat zou jij vanuit je hart nog willen creëren en waarom?
Ik zou graag nog iets creëren voor kinderen.
Door onze gezinssituatie heb ik gemerkt dat zij toch nog een vergeten groepje vormen soms. En dat je vaak als ouder ook niet weet hoe je nu best met het verdriet van je kind om moet gaan.
Zeker wanneer je zelf ook heel veel verdriet hebt, zoals dat mij het geval was, is het niet altijd eenvoudig om er tegelijkertijd ook voor de volle 100% voor je kind te zijn. Dat heb ik natuurlijk wel heel erg geprobeerd, maar dat volledig foutloos doen kan volgens mij niemand.
Dus daar zou ik graag een boekje voor maken. Zodat kinderen weten dat het oké is dat ze bepaalde dingen voelen wanneer ze iemand (of iets) verliezen. En zodat ouders misschien dat boekje als startpunt kunnen gebruiken om met hun kinderen over die gevoelens te praten.
Want in onze situatie heb ik gemerkt hoe belangrijk het is om dat te doen met je kind. Want als ze jou zien huilen, beseffen ze dat het oké is wanneer zij huilen. En als jij er met hen over praat, geef je hen toestemming om hun gevoelens ook met jou te delen, iets wat ze vaak heel graag willen maar niet goed weten hoe te doen.
Daarnaast zou ik ook ontzettend graag coaching uitbouwen voor mensen die van overleven weer naar leven willen kunnen evolueren. Die meer willen doen dan alleen functioneren.
Want ik hoor vaak dat mensen wel weer in hun oude routine komen, maar dat ze niet meer echt genieten of niet meer echt iets doen voor zichzelf. Soms zijn ze ook gewoon vergeten waar ze nu eigenlijk van genieten, of zijn het niet meer dezelfde dingen als voor het verlies.
Ik ben daar zelf ook heel erg tegenaan gelopen, tegen die vraag van ‘is het dit nu?’.
En daarin zou ik mensen graag begeleiden, om even echt alleen naar zichzelf te kijken en terug te ontdekken waar ze gelukkig van worden en wat opnieuw genieten van het leven voor hen zou kunnen inhouden.
Want ik heb dat voor mezelf heel erg als een belangrijke stap ervaren om uit mijn verdriet en mijn overleefstand te komen.
– Zal er een tijd komen dat het verdriet voor jou genoeg is en je positieve teksten gaat schrijven?
Ik heb heel lang gedacht dat het of het ene of het andere zou zijn. Dat ik of over verdriet zou schrijven, of over iets positiefs, dus echt heel zwart-wit. Maar de laatste tijd merk ik dat het niet nodig is dat ik een keuze maak. Er zijn dagen waarop ik me verdrietig voel, en dat kan om eender welke reden zijn, of dat ik door iets in mijn omgeving plots terugdenk aan de tijd waarin mijn man zo ziek was, en dan heb ik ook weer inspiratie om daarover te schrijven. Maar nu mijn verdriet niet meer zo groot is, voornamelijk omdat het terug beter gaat met mijn man, voel ik wel dat ik zelfs teksten over verdriet met een hoopvollere ondertoon schrijf.
Dus in die zin voel ik wel dat er meer positiviteit in zit, meer de zin om te leven dus ik op dit moment ook voel in mijn leven.
In die zin groeien de teksten dus wel mee met de fase van mijn leven waarin ik op het moment schrijven zit. Want het is zoals ik daarnet al aangaf, ik kan enkel iets vanuit mijn hart schrijven als ik dat ook echt zo voel.
Ik dank Michelle voor haar prachtige teksten op Instagram, in haar boeken, haar kaartjes en ook voor dit fijne interview, en ik wens haar en haar gezin alle gezondheid en geluk.
Michelle stopt dan wel met haar LofToeJoe maar gaat andere mooie dingen creëren, wat dat is kun je komende tijd lezen op haar pagina’s.
